انواع کلی بلبرینگ
بلبرینگ شیار عمیق یا شش هزاری (Deep Groove Ball Bearings):
یکی از پرکاربردترین انواع بلبرینگ، بلبرینگ شیار عمیق است.
دلیل نامگذاری این بلبرینگ به خاطر وجود شیار با شعاع متناسب با شعاع ساچمه‌ها در دو حلقه(رینگ) داخلی و خارجی برای هدایت ساچمه‌ها است.
در این نوع بلبرینگ، در هر رینگ یک شیار عمیق دایر‌ه‌ایی با شعاعی برابر با شعاع ساچمه وجود دارد. به خاطر وجود همین شیار و ایجاد سطح تماس بالا بین ساچمه‌ها و رینگ‌ها، این نوع بلبرینگ‌ها توان تحمل بار‌های شعاعی زیاد به همراه مقدار کم نیرو‌های محوری را دارند. همچنین عملکرد مناسبی در کار دارند چراکه دارای لقی زیادی برای تحمل دمای بالا در کار دارند.
این بلبرینگ دارای شیار عمیق و یک پارچه است و ساچمه و شیار در آن مطابقت هندسی کاملی دارد، بطوری که علاوه بر تحمل بار شعاعی، بار محوری را نیز از هر دو طرف تحمل می کند.
در بازار اصطلاحا به این محصول بلبرینگ شش هزاری (6000) یا همان ساده گفته می شود.
متداول ترین نوع بلبرینگ های شیار عمیق با کاسه نمد فلزی و لاستیکی نیز تولید می شود. آن دسته از این نوع بلبرینگ ها که در دو طرف خود، کاسه نمد دارند با گریس نیز پرشده اند، به همین دلیل نباید آنها را جهت جا زدن گرم نمود و یا شست.
در صورت چرخش حلقه بیرونی بلبرینگ کاسه نمد فلزی احتمال نشت گریس وجود دارد. همچنین بلبرینگ با کاسه نمد لاستیکی افت سرعت دارند.
بلبرینگ‌های شیار عمیق قابلیت باز شدن و گریس کاری مجدد را ندارند و به همین خاطر آنها را با گریس کافی تا پایان عمر برینگ به بازار عرضه می‌کنند.
بلبرینگ تماس زاویه ای یا هفت هزاری (Angular Contact Ball Bearings) :
در این بلبرینگ که با نام بلبرینگ هفت هزاری (بلبرینگ 7000) نیز در بازار شناخته می شود، حلقه داخلی و خارجی نسبت به یکدیگر زاویه دارند و در نتیجه بار شعاعی و محور را می تواند تحمل کند و هر چه میزان زاویه تماس بیشتر باشد، میزان بار محوری قابل تحمل نیز بیشتر می شود.
از جمله کاربردهای این محصول می توان به استفاده در دستگاه تراش، CNC، فرز دور بالا و دیگر ماشین آلات صنعتی که نیاز به دور و قدرت بالا به صورت همزمان دارند، اشاره نمود.
این بلبرینگ‌ها در انواع مختلف ۱۵ و ۲۵ و ۴۰ درجه ساخته می‌شوند.
طراحی با زاویه‌ی ۱۵ درجه برای سرعت‌های بالا و و طراحی با زاویه ۲۵ درجه جهت تحمل بار‌های محوری بالا مناسب می‌باشند.
این بلبرینگ‌ها در طرح‌های بدون حلقه آب بند یا با حلقه آب بند تولید می شوند و رینگ داخلی این بلبرینگ‌ها در دو نوع قابل جدا‌سازی و غیر قابل جدا‌سازی در بازار موجود است.
نوع بار قابل تحمل این بیرینگ، شعاعی و محوری می باشد.
انواع بلبرینگ های تماس زاویه ای: شامل یک ردیف، دو ردیفه و با چهار نقطه تماس می باشد.
بلبرینگ خود تنظیم (self-aligning ball bearings):
بلبرینگ خود تنظیم یکی دیگر از نمونه‌های پر کاربرد بلبرینگ در صنعت است. این نوع بیرینگ برای کاربرد در شرایط ناهمراستایی شفت طراحی شده است و این مسئله در عملکرد این نوع بیرینگ‌ها مشکل ساز نخواهد بود. این بلبرینگ دارای دو ردیف ساچمه با یک حلقه بیرونی مشترک است و دلیل خود تنظیم بودن آن در مواقع انحراف و ناهمراستایی شفت، شیار هایی است که در آن برای ساچمه وجود دارد و به صورت منحنی است.
در این بلبرینگ نوع بار قابل تحمل، شعاعی می باشد. بلبرینگ خود تنظیم به دلیل داشتن ساختار مفصلی در صنعت بسیار کارامد است وانحرافات شافت و ناهم راستایی ها در مواقع کار کرد دستگاه را خنثی می کند.
خاصیت خود تنظیمی این بلبرینگ ها وجود شیارهای منحنی شکل برای ساچمه ها در داخل بلبرینگ می باشد.
همچنین این بیرینگ ها دارای اصطکاک کمتری می باشند.
بلبرینگ های خود تنظیم با ابعاد متوسط و پر مصرف با حلقه آب بند با گریس کافی تا پایان عمر مفید نیز ارائه می‌شوند. بلبرینگ‌های خود تنظیم در ماشین آلات کشاورزی، نوار نقاله ها و.. کاربرد بسیار دارند.
یاتاقان مناسب برای بلبرینگ های خود تنظیم محفظه های پایه دار و محفظه های فلانژی هستند.
بلبرینگ کف گرد (thrust ball bearings) :
از دیگر انواع بلبرینگ، بلبرینگ کف گرد است. کاربری این نوع بلبرینگ، کشیده نشدن سطوح روی هم و کاهش سطح تماس می باشد تا اصطکاک سطوح کاهش یابد. جهت وارد شدن بار از لایه خروجی به گوی بوده و سپس به لایه داخلی انتقال می یابد. تماس لایه درونی با لایه بیرونی به دلیل کروی بودن بلبرینگ بسیار کم است و لذا می توان بسیار نرم حرکت نماید.
انواع مختلف بلبرینگ های کف گرد با قفسه های برنجی و فولادی تولید می گردد.
ازجمله نام های دیگر این یاتاقان ها بلبرینگ کف گرد ۵۱۰۰۰ و سه تیکه یا بلبرینگ کف گرد 52000 پنچ تیکه می باشند.
بلبرینگ های کف گرد با قفسه های برنجی و فولادی هستند که در کار برد های متفاوت مورد استفاده قرار می گیرند.
بلبرینگ های کف گرد توانایی تحمل نیرو‌های محوری زیاد را دارند امـــا این نوع از بلبرینگ‌ها اصلاً قادر به تحمل نیرو‌های شعاعی نیستند پس در هیچ شرایطی بلبرینگ‌های کف گرد نباید تحت اثر نیروی شعاعی قرار بگیرند.
تفاوت بلبرینگ‌های کف گرد یکطرفه و دوطرفه در جهت تحمل بار محوری آنها است به این صورت که بلبرینگ‌های کف گرد دو طرفه قادر به تحمل بار محوری هم از جهت بالا و هم از جهت پائین هستند امــــا بلبرینگ‌های کف گرد یک طرفه فقط توان تحمل بار محوری از یک سمت را دارند.
یاتاقان بلبرینگ یا بلبرینگ ایگرگ (UC):
این نوع دارای یک محفظه (Housing) بوده و ظاهر بیرونی قوسی شکل و کاسه نمد در دو طرف دارد و از نظر اقتصادی به صرفه و ساده می باشد و درصنعت، تسمه نقاله، صنایع غذایی، ماشین آلات کشاورزی، راه سازی، نساجی، کارتون سازی و غیره کاربرد دارد. این یاتاقان ها قادر به جبران ناهمراستایی اولیه شافت هستند ولی توان حرکت محوری نداشته بنابراین طول شافت باید کوتاه باشد.
نوع بار قابل تحمل این نوع از محصولات محوری، شعاعی و شعاعی – محوری همزمان است.
در یاتافان ایگرگ، کاسه نمد مالشی می باشد و دارای طراحی نسبتا متفاوتی است.همچنین قفسه، بسته به ابعاد بلبرینگ فیبری یا فولادی می باشد.
محفظه بلبرینگ ایگرگ یا یاتاقان، پایه دار، فلنجی، چدنی یا فولادی می تواند باشد ولی در بار های سنگین، نوع فولادی مناسب تر است. نوع فولادی دو تیکه بوده و سیستم روانکاری ندارد، از گالوانیزه برای زنگ زدگی استفاده می شود. نوع چدنی یک نازل برای روانکاری می باشد. از ته گیره برای مهار کردن شافت استفاده می شود که جنس آن پلاستیکی است. از نوع چدنی در مواردی که رطوبت و آلودگی زیاد و سرعت دورانی زیاد است استفاده می گردد تا روانکاری مجدد بتواند صورت گیرد.
این مقاله در گروه پژوهشی شرکت آرمان روشن تجارت راد (بلبرینگ ایران) تهییه و گردآوری شده است.
